België zo goed als weerloos tegen dronedreiging zoals in Kopenhagen: nota legt pijnlijke zwakte bloot

BRUSSEL — Wat als de luchthaven van Zaventem of de haven van Antwerpen lamgelegd zou worden door een gecoördineerde droneaanval, vergelijkbaar met de chaos die deze week de luchthaven van Kopenhagen trof? Volgens een vertrouwelijke politiek-militaire nota, die onze redactie kon inkijken, beschikt België nauwelijks over de middelen om doeltreffend te reageren. Het document legt een pijnlijke realiteit bloot: ons land is anno 2025 nagenoeg weerloos tegen de snelgroeiende dreiging van drones.

Het voorbeeld van Kopenhagen

Op maandag werd de internationale luchthaven van Kopenhagen volledig ontregeld door drones die urenlang boven de start- en landingsbanen cirkelden. Vluchten werden omgeleid of geannuleerd, duizenden reizigers strandden, en de Deense autoriteiten moesten militair ingrijpen om de situatie onder controle te krijgen.

Die gebeurtenissen hebben ook in Brussel alle alarmbellen doen afgaan. Een soortgelijk scenario op Zaventem zou niet alleen een enorme economische schade veroorzaken, maar ook de veiligheid van burgers en luchtverkeer ernstig in gevaar brengen. Toch blijkt uit de Belgische nota dat ons land nauwelijks voorbereid is om een dergelijke dreiging af te weren.

Gebrek aan luchtafweer en detectie

De nota, opgesteld door defensie-experts in samenwerking met de veiligheidsdiensten, wijst op drie cruciale tekortkomingen:

1. Onvoldoende detectiesystemen. België beschikt momenteel niet over een landelijk netwerk dat drones snel en betrouwbaar kan lokaliseren. Wat wel aanwezig is, zijn fragmentarische systemen die enkel op bepaalde gevoelige locaties worden ingezet, zoals tijdens NAVO-toppen of koninklijke evenementen.

2. Geen geïntegreerd afweersysteem. Waar landen als Frankrijk en Duitsland al investeren in militaire technologie om drones te neutraliseren — variërend van elektronische stoorzenders tot laserwapens — heeft België nog geen structureel plan of budget vrijgemaakt.

3. Juridische onduidelijkheid. Zelfs indien de politie of het leger een verdachte drone zou onderscheppen, zijn de wettelijke kaders voor het gebruik van disruptieve middelen (zoals radio-jamming) vaag. Het risico bestaat dat acties in strijd zijn met Europese telecomwetgeving of burgerrechten.

Politieke en militaire waarschuwing

“Het huidige niveau van bescherming is ontoereikend om een ernstige dreiging te counteren,” zo staat letterlijk in de nota. De auteurs waarschuwen dat België afhankelijk is van bondgenoten in geval van een gecoördineerde aanval.

Een hooggeplaatste defensiebron vat het samen: “We zijn voorbereid op traditionele dreigingen, maar niet op de hybride en onzichtbare aanvallen van de 21ste eeuw. Drones zijn goedkoop, makkelijk verkrijgbaar en kunnen enorme schade aanrichten. Op dit moment is ons antwoord daartegen haast nul.”

Economische en maatschappelijke impact

De kwetsbaarheid beperkt zich niet tot luchthavens. Ook de haven van Antwerpen, kerninfrastructuur voor de Europese economie, zou in theorie dagenlang verstoord kunnen worden door een handvol drones. Scheepvaart kan worden stilgelegd, containers vertraagd, en bedrijven miljarden euro’s verliezen.

Daarnaast zijn evenementen zoals Tomorrowland of voetbalwedstrijden een mogelijk doelwit. Een drone met explosieven, of zelfs eentje die enkel paniek zaait, kan tot massahysterie leiden. Experts waarschuwen dat België, als gastland van de EU en de NAVO, bovendien een symbolisch doelwit blijft.

Reacties uit de politiek

Oppositiepartijen in de Kamer hebben onmiddellijk vragen gesteld aan minister van Defensie Ludivine Dedonder (PS). “Deze nota bevestigt wat we al langer vrezen: ons land loopt achter de feiten aan. Er zijn geen middelen, geen visie en geen urgentie,” aldus N-VA-Kamerlid Theo Francken.

Ook binnen de meerderheid groeit de bezorgdheid. Groen-Kamerlid Kristof Calvo benadrukte het belang van internationale samenwerking: “We kunnen dit probleem niet alleen oplossen. Europese landen moeten een gezamenlijk drone-afweerschild opzetten, net zoals we dat deden met luchtverdediging tijdens de Koude Oorlog.”

Minister Dedonder reageerde intussen dat Defensie “volop werkt aan een plan” en dat er gesprekken lopen met Europese partners over gezamenlijke investeringen. Toch blijft onduidelijk welke middelen en tijdslijnen daarbij horen.

Experts luiden de alarmbel

Volgens dr. Tom Coppens, veiligheidsexpert aan de Universiteit Antwerpen, onderschat de politiek nog steeds de snelheid waarmee de dronedreiging evolueert.

“Vijf jaar geleden werden drones gezien als gadgets of hulpmiddelen voor fotografie. Vandaag worden ze door milities en zelfs statelijke actoren ingezet als goedkope precisiewapens. België heeft geen enkele marge om dit te negeren. Elke dag zonder investeringen is een dag dichter bij een incident,” aldus Coppens.

Bewoners en reizigers ongerust

Op sociale media reageren burgers verontrust. “Als dit in Denemarken kan gebeuren, waarom niet in Zaventem?,” vraagt een reiziger zich af. Anderen vrezen dat het vertrouwen in vliegveiligheid kan afbrokkelen, net nu de luchtvaartsector herstelt van de coronacrisis.

Een inwoner van Steenokkerzeel, vlakbij de luchthaven, zegt: “We zien hier regelmatig drones boven de velden. Soms zijn het hobbyisten, maar wie weet? Het idee dat er geen bescherming is, maakt ons onzeker.”

Mogelijke oplossingen

De nota zelf formuleert enkele aanbevelingen:

• Investeren in radarnetwerken die ook kleine drones op lage hoogte kunnen detecteren.

• Oprichten van een gespecialiseerd dronecommando binnen Defensie, dat zowel detectie- als neutralisatiemiddelen beheert.

• Wettelijke aanpassingen om het gebruik van stoorzenders en antidronesystemen juridisch mogelijk te maken.

• Europese samenwerking, onder meer via gezamenlijke aankopen van technologie.

Toch benadrukken de auteurs dat dit tijd en politieke wil vergt. “Wie vandaag bestelt, heeft de technologie pas over enkele jaren operationeel,” waarschuwen ze.

Conclusie

De droneaanval in Kopenhagen heeft België een confronterende spiegel voorgehouden: de infrastructuur en bevolking zijn kwetsbaar, en er is nauwelijks een plan om dat te verhelpen. De politiek-militaire nota laat weinig ruimte voor twijfel: zonder dringende investeringen blijft België een open doelwit in een tijdperk waarin drones steeds vaker worden ingezet als wapens van ontwrichting.

De vraag die nu boven de Wetstraat hangt is eenvoudig maar urgent: hoeveel waarschuwingen zijn er nog nodig voor België in actie schiet?