Belgen postten nog boodschap vlak voor ze door Israël van Gaza-vloot werd gehaald: “Als je deze video ziet, ben ik opgepakt”

Een gespannen ochtend in de Middellandse Zee: Israël heeft woensdag zeker twintig boten onderschept van de zogenoemde Freedom Flotilla, een internationale humanitaire vloot die onderweg was naar Gaza. Meer dan 200 opvarenden werden gearresteerd, onder wie de Zweedse klimaatactivist Greta Thunberg én minstens twee Belgen. Vlak voor hun arrestatie postten de Belgen nog een emotionele boodschap: “Als je deze video ziet, ben ik opgepakt.”

Ondertussen wisten zo’n 23 schepen de Israëlische blokkade te omzeilen. Zij varen verder richting de Gazastrook, maar de kans is groot dat ook zij onderweg nog zullen worden tegengehouden.

Een vloot met een missie

De vloot bestond uit een mix van kleine vissersboten, zeiljachten en enkele grotere schepen. Aan boord bevonden zich meer dan 400 mensen uit ruim 20 landen, waaronder artsen, journalisten, activisten en parlementsleden. Hun doel was om voedsel, medicijnen en noodhulp te leveren aan de belegerde bevolking van Gaza.

De internationale coalitie achter de vloot benadrukte vooraf dat de missie volledig vreedzaam was. Toch beschouwde Israël de vaartocht als een directe schending van de zeeblokkade die al jaren rond Gaza geldt. Volgens Israël is die blokkade noodzakelijk om te voorkomen dat wapens worden binnengesmokkeld, maar critici noemen ze illegaal en onmenselijk.

De arrestatie: live gedeeld

Rond 8 uur ’s ochtends verschenen de eerste berichten dat Israëlische marineschepen de vloot hadden onderschept. Op sociale media circuleerden korte filmpjes van passagiers die de spanning aan boord vastlegden. Een Belgische activist sprak de camera toe:

“We zijn omsingeld. Als je deze video ziet, ben ik waarschijnlijk al opgepakt. We doen dit voor Gaza, voor de mensen die geen stem hebben. Wat er ook gebeurt, vergeet ons niet.”

Kort daarna ging het beeld op zwart.

Volgens Israël gebeurde de interceptie “zonder buitensporig geweld”. Activisten aan boord spreken dat tegen en melden dat traangas en geluidsgranaten zijn gebruikt om mensen te intimideren.

Greta Thunberg opgepakt

De aanwezigheid van Greta Thunberg, de Zweedse klimaatactiviste, zorgde voor extra media-aandacht. Thunberg had zich in stilte bij de vloot aangesloten en zei voor vertrek: “Solidariteit stopt niet bij klimaat. Vrijheid en mensenrechten horen universeel te zijn.”

Toen bekend werd dat zij tot de gearresteerden behoorde, barstte de verontwaardiging los op sociale media. Binnen enkele uren waren hashtags als #FreeGreta en #FreedomFlotilla wereldwijd trending.

Belgische betrokkenheid

Minstens twee Belgen waren aanwezig op de vloot: een mensenrechtenactivist uit Brussel en een arts uit Antwerpen. Hun namen zijn nog niet officieel bevestigd, maar vrienden en familie hebben hun deelname aan de missie bevestigd.

De Belgische minister van Buitenlandse Zaken liet weten de situatie “van nabij op te volgen” en diplomatiek contact te zoeken met Israël. “We eisen duidelijkheid over de toestand en de behandeling van onze landgenoten,” klonk het in een korte verklaring.

Internationale reacties

De actie van Israël roept wereldwijd felle reacties op. NGO’s en mensenrechtenorganisaties veroordelen het optreden als disproportioneel en een schending van het internationale recht. Amnesty International verklaarde:

“Humanitaire hulp criminaliseren is onaanvaardbaar. Het onderscheppen van schepen die medicijnen en voedsel vervoeren naar een belegerd gebied, schaadt de reputatie van Israël en het vertrouwen in internationaal recht.”

De Verenigde Staten en de EU namen voorlopig een voorzichtige houding aan. De Europese Commissie zei “bezorgd te zijn” en riep op tot kalmte, terwijl Washington benadrukte dat Israël “het recht heeft zich te verdedigen, maar dat humanitaire hulp niet mag worden belemmerd.”

Historische echo’s

Het incident roept herinneringen op aan de Mavi Marmara-affaire in 2010, toen Israëlische commando’s een Turks hulpschip enterden dat deel uitmaakte van een vergelijkbare vloot. Daarbij vielen toen negen doden en ontstond een internationale diplomatieke crisis.

Hoewel er dit keer (voor zover bekend) geen dodelijke slachtoffers zijn gevallen, wordt het incident nu al de “Mavi Marmara 2.0” genoemd.

Een verdeelde publieke opinie

In Israël wordt de actie gepresenteerd als een noodzakelijke maatregel om de nationale veiligheid te beschermen. “Dit zijn geen vredesduiven, dit zijn provocateurs,” aldus een woordvoerder van het leger. “Wie echt humanitaire hulp wil brengen, kan dat via de officiële kanalen doen.”

Maar in Europa en de Arabische wereld overheerst verontwaardiging. Op sociale media zijn talloze oproepen te vinden voor protestacties bij Israëlische ambassades. In Brussel en Amsterdam worden betogingen voorbereid.

Hoe nu verder?

Volgens de Israëlische autoriteiten worden de gearresteerden momenteel vastgehouden in de havenstad Ashdod. Ze zullen worden ondervraagd en daarna mogelijk worden uitgewezen. Het is nog onduidelijk wanneer dat precies zal gebeuren.

Ondertussen naderen de schepen die ontsnapten aan de blokkade de Gazaanse wateren. Israël heeft al aangekondigd dat ook zij zullen worden onderschept. Of dat zonder geweld kan verlopen, valt nog te bezien.

Conclusie: een diplomatieke bom

Wat begon als een vreedzame humanitaire missie is uitgelopen op een internationale crisis met grote diplomatieke gevolgen. Voor Israël staat de geloofwaardigheid van zijn blokkadebeleid op het spel. Voor de activisten gaat het om het recht om humanitaire hulp te verlenen.

Voor de families van de gearresteerden is het voorlopig afwachten en hopen op een snelle vrijlating. En voor de wereld is het een nieuw hoofdstuk in een slepend conflict dat geen tekenen van oplossing vertoont.