De situatie in een oude school in Helmond zorgt voor flinke ophef.

Bewoners die er tijdelijk worden opgevangen, voornamelijk Oekraïners die hun land moesten ontvluchten, spreken van omstandigheden die volgens hen al lange tijd niet meer veilig, gezond of menswaardig te noemen zijn.

Verschillende bewoners trokken deze week aan de bel omdat ze het gevoel hebben dat hun klachten niet serieus genoeg worden genomen.

De opvang is gevestigd in het voormalige gebouw van het Dr. Knippenbergcollege, dat al jaren niet meer gebruikt werd voor onderwijs. Dat het pand verouderd is, was bekend.

Toch geven bewoners aan dat de hygiëne en veiligheid inmiddels zó slecht zijn geworden, dat ingrijpen noodzakelijk is.

Ratten, schimmel en stank: bewoners slaan alarm

Meerdere bewoners deelden de afgelopen dagen foto’s en video’s van de leefomgeving. Daarop is onder meer een rat te zien die rustig door de keuken wandelt.

Ook laten ze vochtplekken in plafonds zien, schimmelvorming in doucheruimtes, kapotte muren en een sanitaire situatie die volgens hen al lange tijd onder de maat is.

Volgens één van de bewoners lopen ratten, kakkerlakken en ander ongedierte regelmatig door de ruimtes waar zij dagelijks moeten koken en leven.

Daarnaast zouden de toiletten en badkamers zo slecht geventileerd zijn dat er continu een sterke stank hangt. In sommige badkamers zouden zelfs paddenstoelen uit de muren groeien — iets wat volgens bewoners al maanden zo is.

De groep geeft aan al eerder meldingen te hebben gedaan bij beheerders en de gemeente, maar zegt weinig structurele verbetering te zien.

Dankbaarheid, maar ook frustratie

Veel bewoners benadrukken dat zij dankbaar zijn voor de opvang die ze in Nederland hebben gekregen. Ze zijn gevlucht voor oorlog, geweld en onzekerheid en waren opgelucht toen ze een veilige plek aangeboden kregen.

Toch zeggen ze dat dankbaarheid geen reden mag zijn om in omstandigheden te leven die ongezond of gevaarlijk zijn.

Volgens bewoners is het mogelijk om zowel dankbaar te zijn voor hulp als kritisch op de omstandigheden waarin zij terechtkomen.

Meerdere bewoners zeggen dat het niet gaat om “klagen”, maar om het vragen om basisvoorzieningen die voldoen aan minimale normen voor hygiëne en veiligheid.

De verhalen die nu naar buiten komen, laten zien dat die balans moeilijk is: bewoners willen niemand voor het hoofd stoten, maar voelen zich gedwongen hun situatie openbaar te maken om verandering af te dwingen.

Het gebouw is oud en vervallen

Het pand waarin de opvang gevestigd is, lijkt simpelweg niet geschikt voor langdurig verblijf. Het is oud, gehorig en volgens bewoners slecht onderhouden. Ze geven aan dat renovaties al tijden worden beloofd, maar dat het bij losse reparaties blijft.

In de gangen hangen kabels los, plafonds vertonen scheuren en vochtplekken, en in de winter tocht het door ramen die niet goed sluiten.

Ook de keuken, waar veel mensen dagelijks gebruik van moeten maken, zou onvoldoende worden schoongemaakt door te weinig personeel en slechte voorzieningen.

Het probleem lijkt volgens bewoners niet te liggen bij één incident, maar bij een lange lijst van structurele tekortkomingen.

Onveilig gevoel onder bewoners groeit

Naast hygiëneproblemen speelt er volgens sommige bewoners ook een gevoel van onveiligheid. De aanwezigheid van ratten zorgt niet alleen voor overlast, maar ook voor besmettingsgevaar.

Bovendien zouden bepaalde ruimtes slecht verlicht zijn en voelen sommige bewoners zich ’s avonds niet prettig om alleen over de gangen te lopen.

Ook het gebrek aan fatsoenlijke ventilatie baart zorgen. In kleine, slecht geventileerde ruimtes kan schimmel zich snel uitbreiden, wat gezondheidsproblemen oplevert, vooral voor mensen met astma of allergieën.

En voor Oekraïners die al veel stress en trauma’s hebben meegemaakt, komt een slechte leefomgeving extra hard binnen.

Bewoners willen actie: “Niemand zou zo hoeven leven”

De bewoners zijn het zat om in onhygiënische omstandigheden te wonen. Ze hopen dat hun meldingen ervoor zorgen dat de gemeente, beheerders of andere instanties snel ingrijpen.

Volgens hen is het geen luxeprobleem, maar een kwestie van basisvoorzieningen waar elke mens recht op heeft, ongeacht afkomst of situatie.

Meerdere bewoners geven aan dat het niet realistisch is te verhuizen naar een andere locatie; er is simpelweg te weinig opvangcapaciteit. Ze zitten dus vast in het gebouw, terwijl de problemen blijven bestaan.

Een aantal bewoners zegt zelfs dat ze zich schamen om bezoek te ontvangen, omdat ze zich zorgen maken hoe anderen zouden reageren op de schimmelplekken, de stank en de slechte staat van het pand.

Waarom ingrijpen zo hard nodig is

Het probleem in Helmond staat niet op zichzelf. Door de krapte in opvangplaatsen worden verouderde gebouwen en noodlocaties gebruikt om asielzoekers en vluchtelingen onder te brengen.

Veel van die locaties zijn nooit bedoeld geweest om langdurig te dienen als woonvoorziening.

In theorie moet een opvang voldoen aan bepaalde minimale eisen: schoon sanitair, voldoende ventilatie, hygiënische keukenvoorzieningen en een veilige woonomgeving. De beelden uit Helmond suggereren dat hier niet aan wordt voldaan.

Schimmelvorming kan schadelijke stoffen afgeven, ratten kunnen ziektes overbrengen en vochtproblemen kunnen leiden tot ernstige gezondheidsklachten.

Het gaat hier dus niet alleen om comfort, maar ook om de gezondheid en veiligheid van honderden mensen die noodgedwongen in deze opvang verblijven.

Gemeente en betrokken instanties onder druk

Nu de klachten openbaar zijn gemaakt, staat de gemeente Helmond onder toenemende druk om te reageren. Bewoners hopen dat er dit keer wél snel en grondig gehandeld wordt.

Voor veel bewoners voelt het alsof hun zorgen te lang genegeerd zijn of telkens van tafel werden geveegd met kleine, tijdelijke oplossingen.

De vraag is nu welke stappen er worden gezet. Wordt het gebouw grondig aangepakt? Komen er betere schoonmaakprotocollen? Of wordt er op zoek gegaan naar een nieuwe locatie?

Voor bewoners is vooral belangrijk dat er eindelijk een structurele oplossing komt.

Een probleem dat groter is dan Helmond

De situatie in Helmond legt een bredere kwestie bloot: hoe gaat Nederland om met opvanglocaties die jarenlang gebruikt worden zonder dat er voldoende wordt geïnvesteerd in onderhoud?

Veel van deze panden zijn oude scholen, kantoren of gemeentelijke gebouwen die eigenlijk niet geschikt zijn voor langdurige bewoning.

De verhalen uit Helmond zijn daarom niet alleen een lokale wake-upcall, maar ook een signaal dat de landelijke opvangproblematiek niet alleen draait om capaciteit, maar ook om kwaliteit.

Ook in andere gemeenten hebben bewoners al langer klachten over vocht, schimmel, ongedierte en achterstallig onderhoud.

Bewoners blijven hopen op verbetering

Ondanks alle frustraties blijft er hoop dat de publiciteit iets in beweging zet. Bewoners zeggen dat ze niet meer willen leven tussen ratten, stinkende toiletten en schimmelplekken. Ze vragen om normale omstandigheden, niet meer en niet minder.

De verwachting is dat de situatie de komende dagen verder wordt onderzocht en dat er meer aandacht komt voor de problemen die al zo lang spelen.

Zolang dat nog niet gebeurt, blijft de spanning in de opvang hoog. Bewoners wachten af – hopend dat ze eindelijk gehoord worden.