Rusland eist bijna 200 miljard euro van Euroclear in rechtszaak over bevroren tegoeden

Op het wereldtoneel is een juridische strijd ontstaan die de Europese financiële markten op hun kop kan zetten. De Russische centrale bank heeft officieel een rechtszaak aangespannen tegen Euroclear, de Brusselse financiële instelling die verantwoordelijk is voor het beheer van bevroren Russische tegoeden. De eis bedraagt maar liefst 18,2 biljoen roebel, wat neerkomt op ongeveer 195,7 miljard euro. Dit bedrag omvat zowel het bevroren kapitaal als de rente die zich in de tussentijd heeft opgestapeld. Deze rechtszaak komt op een moment waarop de Europese Unie plannen heeft om deze tegoeden mogelijk te gebruiken ter ondersteuning van Oekraïne.

De achtergrond van de zaak

De zaak draait om de bevriezing van Russische staatsactiva, die in de afgelopen jaren werden geblokkeerd als gevolg van de sancties die de EU oplegde vanwege de oorlog in Oekraïne. Deze tegoeden, die voornamelijk in België bij Euroclear worden opgeslagen, waren het gevolg van de internationale veroordeling van de Russische invasie in Oekraïne in 2022. De Europese Commissie had voorgesteld om de bevroren tegoeden te gebruiken voor de wederopbouw van Oekraïne, iets waar de Russische centrale bank zich tegen verzet.

Volgens de Russische autoriteiten is het voorstel van de Europese Commissie om de bevroren Russische tegoeden te gebruiken voor Oekraïense doeleinden een schending van internationale wetten. De Russische centrale bank stelt dat zij als toezichthouder het recht heeft om de tegoeden te beheren, en dat de acties van Euroclear hen dit recht ontzeggen. De eis tot schadevergoeding is dan ook een manier voor Rusland om haar standpunt te onderstrepen.

De zaak krijgt veel aandacht omdat deze mogelijk een precedent kan scheppen voor de omgang met bevroren tegoeden van landen die onder sancties staan. Het besluit van de rechter in Moskou kan ingrijpende gevolgen hebben voor de toekomst van de Europese financiële instellingen die deze activa beheren.

Het standpunt van de Europese Unie

De Europese Commissie heeft gereageerd op de eis van Rusland door te stellen dat de bevroren tegoeden een legitiem middel zouden kunnen zijn om Oekraïne financieel te ondersteunen in de heropbouw na de verwoestingen van de oorlog. De voorstellen om de Russische tegoeden te gebruiken zijn onderdeel van een bredere strategie om Oekraïne te steunen zonder extra belasting op de EU-lidstaten zelf.

Kaja Kallas, de hoge vertegenwoordiger van het EU-buitenlands beleid, reageerde op de rechtszaak door te benadrukken dat de EU vastbesloten is om haar steun aan Oekraïne voort te zetten. “Sommige landen zijn meer gewend aan de dreigingen van Rusland dan andere, maar we moeten verenigd blijven. Als we bij elkaar blijven, zijn we sterker,” zei ze. De hoge druk vanuit Rusland en haar bondgenoten vormt een uitdaging voor de EU, die zich zorgen maakt over de juridische implicaties van het gebruik van de bevroren Russische tegoeden.

De Belgische situatie

In België, waar de meeste van de bevroren Russische activa zijn opgeslagen, is de situatie gespannen. De Belgische regering heeft aangegeven bezorgd te zijn over de juridische en financiële risico’s die het gebruik van de bevroren Russische tegoeden met zich meebrengt. Er wordt gepleit voor een gemeenschappelijke lening van de EU in plaats van het gebruik van bevroren tegoeden. De Belgische autoriteiten willen voorkomen dat ze financieel aansprakelijk worden gesteld voor de juridische gevolgen van het afhandelen van de tegoeden.

Wat betekent dit voor de toekomst?

De rechtszaak tussen de Russische centrale bank en Euroclear zou verregaande gevolgen kunnen hebben voor de toekomst van internationale sancties en financiële transacties. Als de rechter in Moskou oordeelt dat Euroclear de tegoeden ten onrechte heeft bevroren, kan dit de positie van de EU en haar instellingen ondermijnen en de internationale handelsrelaties beïnvloeden.

De Europese Commissie moet nu snel een strategie ontwikkelen voor de omgang met deze zaak, terwijl het juridische gevecht zich in de rechtszaal voortzet. Het is nog niet duidelijk hoe de zaak zich zal ontwikkelen, maar het wordt duidelijk dat de uitkomst van deze rechtszaak een belangrijk precedent kan stellen voor de toekomst van financiële sancties en de manier waarop internationale geschillen over bevroren tegoeden worden behandeld.

Wat volgt er nu?

In de komende weken zullen Europese en Russische diplomaten verder onderhandelen over de juridische en diplomatieke gevolgen van deze zaak. De verwachting is dat er in de nabije toekomst een definitief oordeel zal worden uitgesproken, wat de financiële verhoudingen tussen Rusland en Europa ingrijpend kan veranderen.

De uitkomst van deze rechtszaak zal niet alleen bepalen of de Russische centrale bank haar bevroren tegoeden terugkrijgt, maar ook de manier waarop de EU omgaat met sancties tegen landen die zich schuldig maken aan agressie. Dit is slechts het begin van een veel grotere discussie over de rol van financiële instellingen bij het handhaven van internationale normen en de rechtmatigheid van bevroren activa.

De komende weken zullen cruciaal zijn voor de toekomst van de Europese sancties en de internationale politieke verhoudingen.