Illegaal verblijf strafbaar: CDA trekt streep — maar wat betekent dit echt voor Nederland?
Het wordt strafbaar om zonder geldige verblijfspapieren in Nederland te verblijven. Het CDA steunt deze maatregel en helpt daarmee vermoedelijk de asielnoodmaatregelenwet aan een meerderheid in de Eerste Kamer. De steun volgt na een aanpassing van de wet, waarbij hulp aan illegalen expliciet buiten strafbaarheid wordt gehouden.
Na een lang debat maakte CDA-Kamerlid Bart van den Brink maandag duidelijk dat zijn fractie vóór de reparatiewet zal stemmen. Die wet maakt illegaal verblijf strafbaar, maar sluit het verlenen van hulp uit. Juist dat laatste punt was voor het CDA eerder een struikelblok. Met de aanpassing verdwijnt volgens de partij een belangrijk bezwaar.
De strafbaarheid van illegaliteit werd afgelopen zomer op initiatief van de PVV toegevoegd aan de asielnoodmaatregelenwet. Die wet bevat meerdere aanscherpingen. Zo worden permanente verblijfsvergunningen afgeschaft en worden asielprocedures ingekort. De PVV wil met de maatregel bereiken dat mensen zonder geldige papieren strafbaar zijn. Asielminister David van Weel benadrukt dat het om een beperkte groep gaat. Het zou gaan om “van 100 tot 300 gevallen per jaar”.
Volgens het kabinet volgt die beperking uit Europese jurisprudentie. Alleen mensen die een vertrekbevel hebben gekregen, hun terugkeerprocedure hebben doorlopen en vervolgens niet meewerken aan terugkeer, vallen onder de strafbaarstelling. Van Weel ontkent dat er sprake zal zijn van harde handhaving. Er komt “geen klopjacht” op illegalen, aldus de minister.
De oorspronkelijke aanscherping had een ongewenst bijeffect. Ook het bieden van hulp aan ongedocumenteerden dreigde strafbaar te worden. Dat leidde tot stevige kritiek vanuit de Kamer, uitvoeringsorganisaties en de rechtspraak. De Tweede Kamer dwong het kabinet daarom tot een reparatiewet. Daarin wordt de strafbaarheid van hulpverlening geschrapt. Van Weel zegt dat hierover veel onduidelijkheid is ontstaan. “Ik probeer het zo helder mogelijk te verwoorden: er is geen enkele vorm van hulpverlening die strafbaar wordt. Niets.” Volgens de minister is er sprake geweest van “ontzettend veel ruis”.
Hoewel de PVV eerder aangaf geen aanpassing van de wet te willen, lijkt de partij nu akkoord te gaan met de reparatie. Kamerlid Marina Vondeling stelde dat de aanpassing voor haar partij “niet gehoeven” had, maar dat de PVV „nu niet die strafbaarstelling dwarsboomt”.
Bij linkse partijen zorgt de steun van het CDA voor verbazing. Zij wijzen erop dat CDA-leider Henri Bontenbal eerder waarschuwde voor onzorgvuldig tot stand gekomen wetgeving. Ook nu klinken zorgen over uitvoerbaarheid. Volgens Van den Brink zijn die zorgen overdreven. De beperkte reikwijdte van de wet neemt volgens hem “veel uitvoeringsproblemen” weg. “Dit is een vorm van strafbaarstelling waar het CDA al lange tijd voor is: voor de verkiezingen, tijdens de verkiezingen en na verkiezingen.”
Pogingen van de ChristenUnie om de strafbaarstelling van illegaliteit volledig uit de wet te schrappen, haalden het niet. Zonder steun van het CDA is daar geen meerderheid voor. D66 blijft fel tegen. Kamerlid Jan Paternotte sprak van het “oppoetsen” van parlementair “broddelwerk” en hekelde de haast waarmee de reparatiewet vlak voor het kerstreces wordt behandeld.
