Uit Israël komen ontstemde reacties op het nieuws dat Nederland het Songfestival boycot als Israël deelneemt. Twee oud-leden van de Israëlische delegatie zeggen tegen Nieuwsuur dat AVROTROS het liedjesfestijn ten onrechte “politiseert”.
Het evenement is juist bedoeld om landen dichter bij elkaar te brengen, zegt Izchak Sonnenschein, die jarenlang het hoofd was van de Israëlische Songfestival-delegatie. “Maar nu nemen de politiek en haat het over.”
Het wordt een competitie tussen Israël supporten en Israël boycotten
AVROTROS organiseert de Nederlandse Songfestival-afvaardiging en is tegen Israëlische deelname vanwege “het voortdurende en ernstige menselijke leed in Gaza”. Ook zegt de omroep dat er bij de vorige editie sprake was van inmenging van de Israëlische regering.
Nederland sluit zich met de mogelijke boycot aan bij Slovenië en Ierland. Die landen doen ook niet mee als Israël van de partij is. Spanje en IJsland overwegen hetzelfde. “Ik denk niet dat we de deelname van Israël aan internationale evenementen kunnen normaliseren”, zei de Spaanse minister van Cultuur.
‘Vriend’ Nederland
Volgens Sonnenschein komt de Nederlandse boycot harder aan dan die van andere landen. “Spanje en Ierland zijn traditiegetrouw vaker ‘tegen’ Israël. Maar Nederlanders werden hier gezien als vriend. Juist daarom voelt dit extra teleurstellend.”
Ook Alon Amir is zwaar teleurgesteld over het besluit van AVROTROS. Hij werkte jaren als persvoorlichter van de Israëlische Songfestival-delegatie en schreef enkele boeken over het evenement. “Het is een liedjeswedstrijd, maar zoals alles in het leven is het erg politiek.”
En daar zitten Israëlische musici en andere mensen uit de culturele sector totaal niet op te wachten, zegt Amir. “Deze oorlog is ons opgedrongen. We protesteren elke week tegen onze eigen regering omdat de oorlog voorbij zou moeten zijn.”
Vals spel?
Bij de vorige Songfestival-editie eindigde de Israëlische zangeres Yuval Raphael op plek 2. Ze kreeg veel publieksstemmen, waarop andere landen Israël beschuldigden van valsspelen bij het televoten. AVROTROS zegt dat is “bewezen” dat de Israëlische regering zich “inmengde” en dat daarmee het evenement is gepolitiseerd. “Dat druist in tegen het apolitieke karakter van het Songfestival.”
Onzin, zegt Sonnenschein. Hij zegt dat zijn land zo veel stemmen kreeg omdat veel televoters Israël een warm hart toedragen. “Wat ook meespeelt is dat Raphael aanwezig was op het Nova-festival op 7 oktober. Daar zag ze hoe Hamas haar vrienden doodde.”
Welk effect zou het hebben als Israël niet meedoet aan het Songfestival? Sonnenschein en Amir denken dat het de internationale tegenstellingen alleen maar vergroot en dat het zeker niet leidt tot het einde van de oorlog in Gaza.
Daar staat tegenover dat Nieuwsuur vorige week sprak met sporthistoricus Paul Reef van de Radboud Universiteit. Hij zei, in reactie op de pro-Palestina-protesten bij de Vuelta, dat het wel degelijk effect kan hebben als landen worden uitgesloten van (sport)toernooien. Als voorbeeld noemt hij Zuid-Afrika dat in de jaren 70 werd geboycot vanwege het apartheidsregime. “In Zuid-Afrika voelden ze: we zijn uitgesloten van de westerse wereld. Ze beseften dat hun land een grens was overgegaan.”
Ik kan ik me niet anders voorstellen dan dat dit leidt tot uitsluiting van Israël
De vraag is: hoe nu verder? De EBU, de organisatie die het Songfestival organiseert, zit in een lastige spagaat, zegt popmuziekjournalist en Songfestival-watcher Stefan Raatgever. Al is het maar omdat er ook landen zijn die juist willen dat Israël wél meedoet, zoals Italië en Oostenrijk. “De EBU had natuurlijk gehoopt dit binnenskamers op te lossen, om zo de Eurovisie-familie bij elkaar te houden. In het verleden lukte dat vaak, maar nu lijkt dat heel moeilijk te worden.”
Raatgever verwacht dat meer landen het voorbeeld van de AVROTROS zullen volgen. “En dan kan ik me niet anders voorstellen dan dat dat leidt tot uitsluiting van Israël. Ik vermoed dat heel grote druk op Israël gaat worden uitgeoefend om zelf de stap te zetten. Zodat ze zeggen: we slaan een jaartje over.”
Sonnenschein hoopt dat het zo ver niet zal komen. Tegelijkertijd wil hij niet in de schoenen staan van de artiest die Israël zou moeten vertegenwoordigen bij de volgende Songfestival-editie. Die is overigens nog niet uitgekozen. “Ik ben zeker dat velen geen zin hebben, maar er is vast wel iemand.”
Israëls Songfestival-lot ligt volgens Sonnenschein niet alleen in handen van de EBU, maar vooral ook van de zogenoemde Big Five. Dat zijn de vijf landen die het meeste betalen aan het evenement en automatisch recht hebben op een finaleplek: Duitsland, Frankrijk, Italië, Spanje en het Verenigd Koninkrijk.
Als de meerderheid van die landen tegen Israëlische deelname is, denkt Sonnenschein dat het een lastig verhaal wordt voor zijn land. “Het wordt een competitie tussen Israël supporten en Israël boycotten.”
