JA21 onder de loep: Instap in regering of aan de zijlijn?

📈 Opkomst en ambitie

Na de recente verkiezingen staat JA21 er sterker voor dan in voorgaande jaren. De partij kreeg volgens prognoses zo’n negen zetels in de Tweede Kamer — een flinke impuls vergeleken met eerdere periodes. Op het interne congres in 2025 klonken hoopvolle geluiden. Partijleider Joost Eerdmans sprak over het “realistische rechtse alternatief” en benadrukte dat JA21 klaar is om te regeren. De toon was optimistisch: “Met negen zetels hebben we nu een echte kans om invloed te hebben,” zei hij.

JA21 profileert zich met een duidelijk rechts programma — strengere immigratie, minder regeldruk voor ondernemers, veeleisender asielbeleid — en wil “centrum‑rechts maar fatsoenlijk” besturen.

🤝 Verkenningen en coalitie‑keuzes

Sinds de verkiezingen is het formatieproces in volle gang. In de eerste ronde van gesprekken kwam JA21 als eerste aan bod bij de informateur. Eerdmans gaf aan dat het plan van de centrum‑linkse partijen (vooral D66 en CDA) “te midden” is — voor zijn partij mag het wat rechter worden bijgesteld. JA21 blijft openstaan voor samenwerking, maar alleen in een centrum‑rechts kabinet waar VVD en CDA ook deel van uitmaken.

Belangrijk: hoewel JA21 samenwerking met andere rechtse partijen zoals PVV niet volledig wil uitsluiten, benadrukt Eerdmans dat zonder VVD en CDA een stabiel kabinet moeilijk is. Dat betekent dus: JA21 mikt op een coalitie D66–VVD–CDA–JA21. Met die vier partijen bereik je ongeveer 75 van de 150 Kamerzetels — net genoeg voor een krappe meerderheid.

🚧 Grote obstakels: standen en twijfels

Maar de weg is niet vrij.

• Ideologische verschillen: D66 en JA21 liggen politiek ver uiteen — vooral op migratie, klimaat en sociale kwesties. Dat maakt samenwerking lastig. Verschillende bronnen laten weten dat D66 een coalitie met JA21 “niet als realistisch” beschouwt.

• Stabiliteit van de coalitie: Zelfs met vier partijen is 75 zetels geen brede meerderheid. Dat maakt het kabinet kwetsbaar — elke interne breuk kan het doen vallen.

• Reputatie en kritiek: JA21 wordt door linkse en progressieve groepen scherp bekritiseerd. Sommigen zien de partij als “rechts populistisch”, met politieke standpunten die volgens hen polariserend zijn.

🔎 Eerdmans’ strategie en politieke bewegingen

Eerdmans blijft voorzichtig optimistisch. Hij zei recent in interviews dat JA21 “klaar is om te regeren” en dat de partij een noodzakelijke schakel kan zijn in een stabiel centrumrechts kabinet. Tegelijkertijd voert JA21 campagne om groter en professioneler te worden. De instroom van nieuwe leden en kandidaten is een teken dat de partij zichzelf niet langer ziet als een protestbeweging, maar als een potentiële regeringspartij.

⚠️ Kritiek blijft scherp

Critici waarschuwen dat JA21, als het meeregeert, te veel concessies zal moeten doen — of te veel verdeeldheid zal zaaien. Sommigen zien een rechtse coalitie met JA21 als kans op instabiliteit, polarisatie en bestuurlijke onzekerheid. Anderen merken op dat JA21 in het verleden beloften heeft gedaan die volgens externe doorrekeningen niet altijd haalbaar waren, wat vragen oproept over de betrouwbaarheid van de partij.

🧭 Wat betekent dit voor Nederland?

Als JA21 instapt in een kabinet met D66, VVD en CDA, dan markeert dat een duidelijke verschuiving naar rechts — richting strengere immigratie, mogelijke hervormingen op klimaat en economie, en minder linkse sociale politiek.

Voor de kiezer betekent het potentiële invloed: stemmen op JA21 kan resultaat hebben. Maar het betekent ook dat compromissen en politieke instabiliteit dichterbij komen — in een kabinet met slechts één zetel marge.

Voor JA21 zelf is dit het moment van de waarheid: kan de partij van protestbeweging uitgroeien tot stabiele regeringspartij? Of blijft het gedoe, verdeeldheid en politieke twijfels troef?

Alle ogen zijn nu gericht op de komende onderhandelrondes.