In de Tweede Kamer ontstond dinsdag een opvallend en veelbesproken moment tijdens het mondelinge vragenuur over klimaatbeleid. Lidewij de Vos (Forum voor Democratie) probeerde Klimaatminister Sophie Hermans (VVD) te confronteren met een grafiek over de tegenvallende opbrengst van Nederlandse windparken op zee. Volgens recente berichtgeving liggen die opbrengsten ongeveer 50 procent lager dan waar de overheid in haar plannen van uitgaat.

Maar nog voordat de inhoudelijke discussie goed en wel op gang kwam, greep Kamervoorzitter Thom van Campen (VVD) in. De grafiek verdween van tafel en het debat ging verder zonder het visuele bewijsstuk dat De Vos wilde gebruiken. Dat leidde tot vragen over Kamerdiscipline, politieke gevoeligheid en de rol van cijfers in het klimaatdebat.

Kritische vragen over tegenvallende windopbrengsten

De Vos stelde Hermans de vraag hoe zij aankijkt tegen de tegenvallende productie van offshore windparken en wat dit betekent voor de haalbaarheid van de kabinetsplannen. Volgens De Vos baseert de overheid zich op te optimistische aannames, terwijl recente cijfers een ander beeld schetsen.

Hermans reageerde terughoudend. Zij noemde het onderwerp een “vrij technische discussie” en waarschuwde dat cijfers gemakkelijk door elkaar kunnen lopen. Volgens de minister is het ministerie zich bewust van nieuwe inzichten en worden modellen aangepast als dat nodig is.

“Want ik wil juist realistische modellen en realistische berekeningen, waar mevrouw De Vos terecht naar vraagt,” aldus Hermans. Daarmee probeerde zij de suggestie te pareren dat het kabinet bewust zou rekenen met onrealistische verwachtingen.

Grafiek als breekpunt

Op dat moment besloot De Vos haar punt kracht bij te zetten met een grafiek. Volgens haar ging het om daadwerkelijke productiegegevens die laten zien dat Nederland structureel hogere verwachtingen heeft dan vergelijkbare landen.

Maar zodra de grafiek zichtbaar werd, greep Kamervoorzitter Van Campen in.

“U liet een tabel zien,” zei hij. “Ik denk dat dat niet per se de inhoudelijke bijdrage van dit mondelinge vragenuur ten goede komt. Dat mag eigenlijk niet.”

De Vos probeerde nog toe te lichten wat de grafiek aantoonde en waarom deze relevant was voor haar vraag, maar de voorzitter hield vast aan zijn oordeel.

“Nee, hoeft niet. Ik denk dat we het in dit parlement met woorden zouden moeten willen proberen.”

Hoewel De Vos erop wees dat zij de grafiek juist met woorden toelichtte, moest zij deze alsnog weghalen. Het debat ging verder, maar het centrale bewijsstuk ontbrak.

Vragen over neutraliteit en debatruimte

Het ingrijpen leidde tot gemor, zowel in de Kamer als daarbuiten. Formeel heeft de voorzitter de taak om het debat ordelijk te laten verlopen, maar critici vragen zich af of hier niet te snel is ingegrepen — zeker omdat het ging om een inhoudelijk relevante grafiek in een technisch debat.

Dat Van Campen lid is van dezelfde partij als de minister, maakte het moment extra gevoelig. Hoewel er geen aanwijzingen zijn dat partijpolitieke overwegingen een rol speelden, voedt het incident de discussie over perceptie van neutraliteit en de ruimte voor oppositie om visueel onderbouwde kritiek te leveren.

Geen incident op zichzelf

Het was niet de eerste keer dat De Vos en Hermans publiekelijk met elkaar botsten over klimaatcijfers. Eerder dit jaar ontstond al een fel debat over de wetenschappelijke basis van het klimaatbeleid, met de zogeheten hockeystickgrafiek van het IPCC als middelpunt.

De Vos stelde toen dat Hermans zich baseerde op een grafiek die volgens haar is opgebouwd uit “vervuilde data”. Zij verwees naar analyses van de statistici McIntyre en McKitrick, die kritiek leverden op de oorspronkelijke reconstructie van klimaatwetenschapper Michael Mann.

Volgens De Vos laat een opgeschoonde versie van de data temperatuurschommelingen zien die historisch gezien niet uitzonderlijk zijn.

“Met inderdaad een toename vandaag de dag, maar één die niet groter is dan een stijging in de 15e eeuw,” stelde zij destijds.

Minister verdedigt wetenschappelijke consensus

Hermans wees die kritiek resoluut van de hand. Zij benadrukte dat de IPCC-grafiek talloze malen is bevestigd en dat zij haar beleid baseert op breed gedragen wetenschappelijke consensus. Ook verwees zij naar het Global Temperature Report for 2024 van Berkeley Earth, dat volgens haar de hockeystick ondersteunt.

Maar De Vos liet het daar niet bij zitten. Zij nam het rapport door en concludeerde dat er geen expliciete verwijzing naar de IPCC-hockeystick in stond. Volgens haar ondermijnde dat de verdediging van de minister. Zij diende daarop aanvullende Kamervragen in en vroeg Hermans expliciet te reageren op de kritiek van McIntyre en McKitrick.

Volgens De Vos staat er veel op het spel. Zij noemt de hockeystickgrafiek “een van de belangrijkste pijlers onder internationaal klimaatbeleid” en vindt dat kritiek op de wetenschappelijke basis uiterst serieus moet worden genomen.

Terugkerend patroon

Het incident met de windgrafiek past volgens waarnemers in een breder patroon. Steeds opnieuw draait het debat niet alleen om klimaatbeleid zelf, maar ook om welke cijfers mogen worden gebruikt, welke grafieken legitiem zijn en wie bepaalt dat.

Voorstanders van het huidige beleid wijzen erop dat klimaatmodellen complex zijn en voortdurend worden geactualiseerd. Tegenstanders vrezen juist dat kritiek te snel wordt weggezet als technisch, verwarrend of ongepast.

Meer dan een procedurekwestie

Wat begon als een discussie over windenergie-opbrengsten, groeide uit tot een debat over parlementaire ruimte, transparantie en vertrouwen. De vraag blijft hangen of het weren van de grafiek het debat werkelijk ten goede kwam, of juist het wantrouwen vergrootte.

In een tijd waarin klimaatbeleid miljarden kost en diepe maatschappelijke gevolgen heeft, groeit de roep om volledige openheid over aannames, modellen en cijfers. Of die discussie in de Kamer de ruimte krijgt die zij verdient, blijft voorlopig onderwerp van politiek debat.

Eén ding is duidelijk: zolang grafieken net zo omstreden zijn als beleidskeuzes zelf, zal het klimaatdebat in Den Haag niet alleen over CO₂ en windparken gaan — maar ook over wie het verhaal mag vertellen, en met welke cijfers.