Demissionair minister Mona Keijzer (BBB) heeft een heldere boodschap afgegeven over de situatie rond het asielzoekerscentrum in Ter Apel. Het voorstel om een gratis pendelbus in te zetten tussen het azc en station Emmen is van tafel geveegd.

Ondanks aanhoudende incidenten in het openbaar vervoer kiest Keijzer niet voor extra faciliteiten, maar voor strengere handhaving.

Volgens haar moet in Nederland voor iedereen dezelfde regel gelden: wie de bus neemt, betaalt een kaartje.

Met deze uitspraak zet Keijzer zich nadrukkelijk af tegen het idee dat gratis vervoer een oplossing zou zijn voor de problemen op buslijn 73. In haar ogen zou dat juist het verkeerde signaal afgeven. Overlast moet niet worden beloond, maar aangepakt.

Waarom het idee van een gratis pendelbus ontstond

De discussie over een aparte pendelbus laaide op na een reeks incidenten in de reguliere busverbinding tussen Ter Apel en Emmen.

Deze route is al jaren druk, omdat Ter Apel het centrale aanmeldcentrum voor asielzoekers in Nederland is. Bewoners van het azc, medewerkers, omwonenden en andere reizigers maken dagelijks gebruik van lijn 73.

Busvervoerder Qbuzz trok eerder aan de bel vanwege de veiligheid in de bussen. Chauffeurs en reizigers meldden incidenten zoals intimidatie, bedreigingen en in sommige gevallen zelfs fysiek geweld.

Vakbond CNV bevestigde deze signalen en stelde dat chauffeurs hun werk onder steeds moeilijkere omstandigheden moeten uitvoeren.

Als mogelijke oplossing werd een aparte, gratis pendelbus geopperd, speciaal voor bewoners van het azc.

Het idee daarachter was simpel: door reizigersstromen te scheiden zou de druk op de reguliere bus afnemen en zou de kans op confrontaties kleiner worden. Voorstanders spraken van een praktische en snelle manier om de rust te herstellen.

Keijzer wijst gratis vervoer resoluut af

Mona Keijzer ziet niets in dat plan. In haar reactie maakt ze duidelijk dat gastvrijheid volgens haar niet betekent dat regels losgelaten moeten worden.

Gratis busvervoer uitsluitend voor asielzoekers past niet in haar visie. Wie in Nederland gebruikmaakt van het openbaar vervoer, moet net als iedereen een kaartje kopen of inchecken.

Volgens Keijzer zou een gratis pendelbus juist een verkeerd signaal afgeven. Het kan de indruk wekken dat misdragingen worden beloond met extra voorzieningen.

Haar boodschap is helder: wie zich misdraagt, moet worden aangesproken en zo nodig aangepakt, niet tegemoetgekomen met uitzonderingen.

Met die opstelling sluit Keijzer aan bij geluiden uit de politiek en het openbaar vervoer, waar de nadruk steeds vaker ligt op veiligheid en gelijke behandeling.

De situatie rond Ter Apel al langer problematisch

De problemen in en rond Ter Apel spelen niet pas sinds kort. Door de centrale rol van het azc is de regio al jaren een knooppunt van asielopvang, met alle logistieke uitdagingen van dien.

De busverbinding met Emmen is essentieel, maar daardoor ook kwetsbaar.

De recente toename van incidenten heeft het debat versneld. Chauffeurs voelen zich onveilig, reizigers klagen over overlast en vertragingen, en vervoerders maken zich zorgen over de continuïteit van de dienstregeling.

De druk op lijn 73 is daarmee niet alleen een lokaal probleem, maar raakt aan het bredere vraagstuk van asielopvang en openbare orde.

Handhaving als kern van de aanpak

In plaats van extra vervoer zet Keijzer in op strengere handhaving. Een belangrijk onderdeel daarvan is de terugkeer van de handhavingstak van de vreemdelingenpolitie in Ter Apel.

Daarmee moet sneller en zichtbaarder kunnen worden opgetreden bij overlast of strafbaar gedrag, zowel in het azc als daarbuiten, inclusief het openbaar vervoer.

De minister benadrukt dat regels er niet voor niets zijn. Wie zich niet aan die regels houdt, kan rekenen op consequenties. Dat geldt ook voor gedrag in de bus. Door sneller in te grijpen wil het kabinet voorkomen dat onveiligheid normaal wordt.

Strengere maatregelen voor notoire overlastgevers

Keijzer schetst daarnaast een duidelijke escalatieladder voor mensen die zich structureel misdragen. In eerste instantie kan iemand worden overgeplaatst van een reguliere opvanglocatie naar een locatie met meer toezicht.

Als dat niet werkt en het gedrag aanhoudt, kan een strenger regime volgen op een zogenoemde procesbeschikbaarheidslocatie.

In ernstige gevallen of bij herhaald grensoverschrijdend gedrag kan zelfs vreemdelingenbewaring worden ingezet. Het doel van deze aanpak is volgens de minister tweeledig: bescherming van de omgeving én het duidelijk maken dat overlast niet zonder gevolgen blijft.

Voor- en tegenstanders blijven verdeeld

Het debat over de pendelbus laat zien hoe verdeeld de meningen zijn. Voorstanders van een aparte bus blijven wijzen op de praktische voordelen.

Minder drukte in de reguliere lijn, meer overzicht en mogelijk minder spanningen. Ook zou toezicht op een speciale bus eenvoudiger te organiseren zijn.

Tegenstanders, waaronder Keijzer, benadrukken juist het principe van gelijkheid. Gratis vervoer voor één groep ondermijnt volgens hen de regels die voor iedereen gelden.

Daarnaast speelt geld een rol: een pendelbus kost gemeenschapsgeld, terwijl dat volgens critici beter besteed kan worden aan handhaving en begeleiding.

Er is ook de zorg dat gratis vervoer een aanzuigende werking kan hebben of verkeerd wordt geïnterpreteerd als beloning voor probleemgedrag.

Andere mogelijke maatregelen naast handhaving

Naast extra politie-inzet zijn er meer opties om de situatie te verbeteren. Denk aan extra toezichthouders in de bus, gerichte controles op drukke momenten en nauwere samenwerking tussen vervoerder, politie en het COA. Ook duidelijke communicatie over regels en consequenties kan bijdragen aan rust.

Training van chauffeurs in het omgaan met agressie en het sneller opvolgen van meldingen zijn maatregelen die in andere regio’s al worden toegepast. Of deze combinatie voldoende is voor Ter Apel en Emmen, zal de komende tijd moeten blijken.

Wat betekent dit voor reizigers?

Voor de dagelijkse reiziger verandert er voorlopig weinig aan de basisregels. Iedereen blijft verplicht een kaartje te kopen of in te checken.

Wel is de verwachting dat er vaker controles en zichtbare handhaving zullen plaatsvinden op en rond lijn 73.

Reizigers die overlast ervaren, worden opgeroepen om dit te melden bij de vervoerder of, bij ernstige situaties, bij de politie. Hoe sneller incidenten worden geregistreerd en opgepakt, hoe groter de kans dat de veiligheid daadwerkelijk verbetert.

Vooruitblik: houdt deze aanpak stand?

Mona Keijzer kiest duidelijk voor een koers waarin regels en handhaving centraal staan. Gratis uitzonderingen ziet zij niet als oplossing.

De komende periode zal moeten uitwijzen of deze aanpak voldoende effect heeft om de rust terug te brengen in het openbaar vervoer rond Ter Apel.

Als het aantal incidenten afneemt en chauffeurs en reizigers zich weer veiliger voelen, lijkt de kans klein dat het idee van een gratis pendelbus terugkomt. Blijft de overlast aanhouden, dan zal de druk toenemen om toch aanvullende maatregelen te nemen.

De inzet is duidelijk: een veilig openbaar vervoer, zonder uitzonderingen op de regels. Of strengere handhaving daarvoor voldoende is, zal de praktijk moeten bewijzen.