De Verenigde Staten hebben opnieuw stappen gezet om hun militaire aanwezigheid in Europa te verkleinen.

Volgens een nieuw strategiedocument verschuift de Amerikaanse aandacht steeds meer naar eigen land, Zuid-Amerika en Azië.

Dat maakt veel Europese deskundigen ongerust, zeker nu de spanningen met Rusland en China blijven oplopen. De vraag hangt steeds duidelijker in de lucht: staat Europa er binnenkort alleen voor?

Amerikaanse focus verschuift naar eigen continent

In het nieuwe veiligheidsplan van het Witte Huis draait alles om het westelijk halfrond: de VS en hun directe omgeving.

Dit gebied zou volgens het document beschermd moeten worden tegen bedreigingen van buitenaf, en daarom wil de VS hun wereldwijde militaire aanwezigheid herzien.

Dat betekent: minder inzet in Europa en meer op strategische plekken dichter bij huis.

Die omslag is nu al te zien in het Caribisch gebied.

Het grootste Amerikaanse vliegdekschip ligt daar, en er zijn meerdere militaire acties uitgevoerd tegen boten waarvan wordt beweerd dat ze betrokken zijn bij drugstransport. Dat laat zien waar de prioriteiten liggen: veiligheid aan de Amerikaanse grens.

Troepenterugtrekking al begonnen

Vorige maand kondigde Washington aan dat er 800 Amerikaanse militairen zouden vertrekken uit Roemenië. Volgens correspondenten en experts past deze beslissing precies in de nieuwe militaire strategie.

De toon is bovendien hard: Europa moet het zelf maar uitzoeken.

Volgens kenners is dit niet zomaar een eenmalige actie, maar het begin van een grote verschuiving. De verwachting is dat dit soort terugtrekkingen de komende tijd vaker gaan voorkomen.

Hoeveel Amerikaanse troepen zijn er nu eigenlijk nog in Europa?

Op dit moment zijn er ongeveer 85.000 Amerikaanse militairen gestationeerd in Europa. Zij werken samen met Europese strijdkrachten aan grensbewaking en dienen als afschrikking tegen Russische agressie.

Vooral sinds de annexatie van de Krim in 2014 werd de aanwezigheid van Amerikaanse militairen opnieuw opgebouwd.

Het dieptepunt was in 2013 onder president Obama, toen er slechts 63.000 waren. Maar doordat Rusland steeds agressiever werd, liep dat aantal weer snel op.

De grote vraag is nu: gaat dat aantal opnieuw dalen?

Europa is nog niet klaar voor zelfstandige verdediging

Hoewel veel Europese landen de afgelopen jaren meer zijn gaan investeren in defensie, waarschuwen experts dat het nog jaren duurt voordat Europa zichzelf volledig kan beschermen.

Volgens defensiespecialisten is het vooral problematisch dat de Europese politiek nog niet lijkt te beseffen hoe ingrijpend deze Amerikaanse koerswijziging is.

De NAVO draait namelijk al tientallen jaren op Amerikaanse militaire slagkracht, middelen en infrastructuur.

Als die langzaam verdwijnen, ontstaat een gat dat Europa niet zomaar kan vullen. Vooral op het gebied van luchtverdediging, inlichtingendiensten, logistiek en afschrikkingskracht loopt Europa achter.

China speelt belangrijke rol in verschuiving

De VS richt zich niet alleen op het westelijk halfrond. Het document benadrukt ook dat China de grootste geopolitieke en militaire uitdaging vormt.

De Amerikanen willen hun aanwezigheid in de zogenaamde First Island Chain vergroten. Dat is een serie eilanden die loopt van Japan tot Maleisië en de toegang tot de Stille Oceaan vormt.

Voor de VS is dit strategische gebied cruciaal. Washington is al jarenlang bang dat China hier militair en economisch de overhand krijgt.

Europa staat onder druk door meerdere factoren

De zorgen in Europa gaan niet alleen over veiligheid. In het Amerikaanse strategiedocument staat ook kritiek op de EU en het Europese migratiebeleid.

Volgens het stuk verandert migratie de Europese identiteit en dreigt dit te leiden tot “het uitwissen van een beschaving”.

Dat is gevoelige taal die in Europa veel wenkbrauwen doet fronsen. Europese leiders noemen dit inmenging in interne zaken.

Maar de boodschap is duidelijk: de VS vinden dat Europa de verkeerde koers vaart, zowel politiek als strategisch.

Breekt Amerika met Europa?

Hoewel er nog steeds formele samenwerking bestaat binnen de NAVO, waarschuwen deskundigen dat die relatie onder druk staat.

Minder Amerikaanse militairen in Europa betekent ook minder betrokkenheid bij Europese dreigingen. En zonder die steun moet Europa zelf investeren, plannen en uitvoeren.

Maar daar wringt het: veel Europese landen werken nog steeds liever op nationaal niveau dan gezamenlijk. Daardoor gaat alles trager, en ondertussen verliest de EU defensief terrein.

Wat betekent dit voor Nederland en de rest van Europa?

De terugtrekking van Amerikaanse troepen uit Roemenië is op zichzelf geen ramp. Maar het grotere plaatje laat een duidelijke trend zien: de VS laten Europa langzaam los.

En dat gebeurt juist op een moment dat Rusland assertiever wordt en de internationale verhoudingen steeds onzekerder zijn.

Volgens experts kan Europa nog bijsturen, maar dan moet het tempo omhoog. Investeringen, samenwerking en modernisering moeten veel sneller plaatsvinden dan nu.

Conclusie

De koerswijziging van de Verenigde Staten is geen los besluit, maar onderdeel van een strategisch plan dat al jaren in ontwikkeling is.

De focus verschuift naar eigen land, het Caribisch gebied en de confrontatie met China. Daardoor komt er minder aandacht, bescherming en militaire aanwezigheid in Europa.

Voor Europa betekent dat maar één ding: de tijd van leunen op Amerika loopt ten einde. Of Europa klaar is om zelfstandig verantwoordelijkheid te dragen, is een vraag waar geen geruststellend antwoord op is.