TER APEL – Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) is begonnen met het grootschalig verplaatsen van asielzoekers vanuit het overvolle aanmeldcentrum in Ter Apel naar andere opvanglocaties verspreid over het land. Deze maatregel komt nadat het aantal bewoners in het centrum opnieuw de kritische grens van 2.000 personen overschreed, waardoor de druk op de opvangcapaciteit en de leefomstandigheden onhoudbaar werd.

Volgens een woordvoerder van het COA is de operatie bedoeld om “lucht te creëren in Ter Apel” en de veiligheid en waardigheid van de bewoners te waarborgen. “We hebben de afgelopen weken te maken gehad met een structurele overbezetting. Door mensen sneller door te plaatsen naar andere opvanglocaties hopen we het evenwicht te herstellen,” aldus de woordvoerder.

Overvolle opvang en dreigende boetes

Het aanmeldcentrum in Ter Apel kampt al maanden met ernstige capaciteitsproblemen. De locatie, oorspronkelijk ontworpen voor ongeveer 2.000 mensen, huisvestte in de afgelopen weken geregeld meer dan 2.100 asielzoekers. Dit overschrijden van de wettelijke limiet leidde tot de dreiging van hoge boetes voor het COA — oplopend tot meer dan 700.000 euro.

De situatie zorgde niet alleen voor logistieke spanningen, maar ook voor toenemende frustratie onder bewoners en personeel. Medewerkers meldden een gebrek aan slaapplaatsen, sanitaire voorzieningen en medische ondersteuning. “We doen ons uiterste best, maar de druk is enorm. Soms moeten mensen op stoelen of in gangen slapen,” zei een medewerker anoniem.

Spreiding over het land

In samenwerking met gemeenten en veiligheidsregio’s heeft het COA de afgelopen dagen tientallen bussen ingezet om bewoners vanuit Ter Apel te verplaatsen naar opvanglocaties in onder meer Drenthe, Gelderland, Noord-Brabant en Limburg. De meeste asielzoekers worden tijdelijk ondergebracht in sporthallen, hotels en noodopvanglocaties.

De operatie verloopt volgens de veiligheidsregio “ordelijk en gecontroleerd.” Toch is er ook kritiek vanuit enkele gemeenten die aangeven onvoldoende te zijn geraadpleegd over de plotselinge toestroom. Burgemeester Karin Slager van een kleinere Brabantse gemeente noemt het “begrijpelijk dat er actie nodig is, maar dit mag niet leiden tot chaos elders.”

Reactie van politiek en maatschappelijke organisaties

In Den Haag klinkt verdeeldheid over de aanpak. Sommige Kamerleden van de coalitiepartijen spreken van “noodzakelijk crisisbeheer,” terwijl oppositiepartijen waarschuwen voor een structureel tekort aan opvangplaatsen. “Zolang het kabinet geen duurzame oplossing biedt, blijven we dweilen met de kraan open,” aldus GroenLinks-PvdA-Kamerlid Kauthar Bouchallikht.

VluchtelingenWerk Nederland heeft begrip voor de tijdelijke spreiding, maar benadrukt dat de omstandigheden in Ter Apel “niet menswaardig” mogen blijven. “Het is goed dat mensen elders onderdak vinden, maar we moeten voorkomen dat dit elke paar weken opnieuw gebeurt. Er is behoefte aan een stabiel opvangsysteem, niet aan noodmaatregelen,” aldus de organisatie.

Toekomst van Ter Apel blijft onzeker

Hoewel de huidige verplaatsingen verlichting brengen, blijft de toekomst van Ter Apel onzeker. Het COA werkt samen met het ministerie van Justitie en Veiligheid aan plannen om meer permanente opvanglocaties te openen, maar die stuiten vaak op verzet van lokale bewoners en gemeentebesturen.

Ondertussen probeert de organisatie de instroom en doorstroom van asielzoekers beter te coördineren. Nieuwe registraties worden tijdelijk beperkt en sommige gezinnen worden direct naar alternatieve locaties gestuurd.

“Het doel is niet alleen crisismanagement,” zegt een COA-woordvoerder. “We willen toewerken naar een stabiel systeem waarin niemand meer buiten hoeft te slapen of in overvolle zalen hoeft te leven. Maar dat vraagt tijd, middelen en politieke wil.”