Twee doden bij aanslag in synagoge Manchester – één slachtoffer door politiekogel geraakt

MANCHESTER – Schokkend nieuws uit het Verenigd Koninkrijk: bij een gewelddadige aanval op een synagoge in Manchester zijn zaterdagmorgen twee mensen om het leven gekomen. Volgens de politie is één van de slachtoffers per ongeluk getroffen door een politiekogel, in de chaos die ontstond toen agenten probeerden een messentrekker te stoppen.

Het incident vond plaats rond half tien ’s ochtends in de wijk Cheetham Hill, waar de Joodse gemeenschap samenkwam voor de heilige feestdag Jom Kipoer, de meest plechtige dag van het Joodse jaar

De dader, geïdentificeerd als Jihad al Shamie (34), reed met zijn auto in op mensen die zich buiten de synagoge bevonden en begon vervolgens met een mes om zich heen te steken. Volgens ooggetuigen sloeg de paniek onmiddellijk toe: “Mensen schreeuwden, sommigen probeerden te vluchten richting het gebedshuis. Het was pure chaos,” vertelde een buurtbewoner aan The Guardian.

Razendsnelle politieactie

De politie van Greater Manchester kreeg om 09.30 uur lokale tijd de eerste melding binnen. Binnen zeven minuten waren gewapende agenten ter plaatse. Zij troffen een man aan die zich agressief gedroeg en weigerde bevelen op te volgen. Toen hij het mes niet wilde laten vallen en dreigend richting aanwezigen liep, openden de agenten het vuur.

De verdachte werd geraakt en overleed ter plaatse. De politie bevestigde later dat hij geen vuurwapen bij zich had, maar wel explosieven om zijn lichaam droeg. Uit voorzorg werd het gebied ruim afgezet, en de explosievenopruimingsdienst (EOD) werd opgeroepen.

Rond het middaguur klonk een gecontroleerde explosie, maar de politie meldde dat de zogenoemde ‘bomgordel’ niet functioneel was. “Er was geen direct gevaar voor omwonenden,” verklaarde hoofdinspecteur Sarah Jenkins.

Twee doden, meerdere gewonden

Bij de aanval kwamen twee mensen om het leven. Aanvankelijk werd aangenomen dat beide slachtoffers door steekwonden waren gestorven, maar uit sectie door een forensisch patholoog is gebleken dat één van de slachtoffers is overleden aan een schotwond.

“Het betreft een tragisch en onvoorzien gevolg van de poging van onze agenten om een brute aanval te beëindigen,” verklaarde de politie in een officieel persbericht.

Daarnaast liggen nog drie gewonden in het ziekenhuis, onder wie een man van 52 die eveneens een schotwond bleek te hebben. Omdat de dader zelf geen vuurwapen had, gaat het volgens de autoriteiten ook hier om een politiekogel. Zijn toestand is stabiel.

“Onze gedachten gaan uit naar alle slachtoffers en hun families,” zei burgemeester Andy Burnham in een verklaring. “Wat hier is gebeurd, is onbeschrijfelijk. Maar het is belangrijk dat het onderzoek volledig transparant wordt uitgevoerd.”

Onderzoek naar de politieactie

Het incident is inmiddels overgedragen aan de Independent Office for Police Conduct (IOPC), de instantie die toezicht houdt op het handelen van de Britse politie. Zij zullen onderzoeken of het vuurwapengebruik gerechtvaardigd was en of de protocollen correct zijn gevolgd.

Volgens de eerste analyse hebben de agenten gehandeld binnen enkele minuten na aankomst. “Hun prioriteit was het beschermen van burgers en het stoppen van een onmiddellijke dreiging,” aldus de politie.

Toch heerst er in de gemeenschap onrust over de dodelijke afloop. Sommige ooggetuigen zeggen dat het vuur “meerdere keren” werd geopend. “Het ging allemaal heel snel,” zegt een getuige. “We zagen mensen op de grond vallen, en even wist niemand wie was geraakt.”

Dader bekend bij autoriteiten

Britse media melden dat Jihad al Shamie in het verleden bekend was bij de politie wegens verward gedrag. Hij zou de laatste maanden psychische problemen hebben gehad, maar niet op een terroristenlijst hebben gestaan.

De autoriteiten benadrukken dat er voorlopig geen aanwijzingen zijn voor een georganiseerde terreuraanslag. “Alles wijst erop dat het gaat om het handelen van één individu,” aldus hoofdcommissaris Jenkins. “Maar we nemen geen enkel risico en bekijken ook mogelijke extremistische motieven.”

De dader overleed ter plekke, maar het duurde uren voordat de politie dit officieel kon bevestigen, omdat de situatie met de vermeende explosieven eerst veilig moest worden gesteld.

Reactie van de Joodse gemeenschap

Binnen de Joodse gemeenschap van Manchester heerst diepe verslagenheid. De aanval vond plaats op een van de heiligste dagen van het jaar, terwijl tientallen mensen in de synagoge aan het bidden waren.

“Jom Kipoer is een dag van verzoening en bezinning,” zei rabbijn David Kaplan. “Dat zo’n gewelddaad juist op deze dag plaatsvindt, maakt het des te pijnlijker.”

De Board of Deputies of British Jews noemde de aanval “een laffe daad die ons allemaal raakt.” Ook premier Rishi Sunak liet via X (voorheen Twitter) weten “diep geschokt” te zijn en betuigde zijn medeleven aan de slachtoffers en hun families.

Beveiliging aangescherpt

In reactie op de aanval zijn de veiligheidsmaatregelen rond synagogen in het hele Verenigd Koninkrijk verhoogd. Extra politiepatrouilles zijn zichtbaar in Londen, Leeds en Birmingham. De Community Security Trust, een organisatie die Joodse instellingen beveiligt, werkt nauw samen met lokale autoriteiten.

“We vragen iedereen waakzaam te blijven, maar niet bang te zijn,” aldus een woordvoerder. “We zullen niet toestaan dat haat onze gemeenschappen verdeelt.”

Een tragische nasleep

Wat begon als een gewone religieuze samenkomst eindigde in bloedvergieten, paniek en verdriet. De politie spreekt van een “tragische samenloop van omstandigheden” waarbij zowel de dader als onschuldige burgers omkwamen.

Toch zal het debat over het optreden van de politie — en de fatale politiekogel — ongetwijfeld nog weken voortduren.

Voor de stad Manchester is het opnieuw een donkere dag, acht jaar na de bomaanslag bij de Arena in 2017.

“We dachten dat we dat hoofdstuk achter ons hadden gelaten,” zei een buurtbewoonster. “Maar vandaag is die pijn weer helemaal terug.”